تا پیش از رنسانس، در اروپا هر سنگ زرد رنگی را توپاز می نامیدند (سنگ پریدوت را هم نوعی توپاز می‌دانستند)توپاز از واژه توپازیوس که نام جزیره‌ای در دریای سرخ است گرفته شده و در زبان یونانی معنای جست و جو کردن را می دهد.
رنگهای روشن توپاز امروزه بسیار کمیاب هستند. توپاز به رنگهای زرد، قرمز مایل به قهوه‌ای، آبی روشن تا تیره، صورتی متمایل به قرمز، قرمز،بنفش و سبز روشن یافت می شود. عامل رنگزای آن آهن و کرومیوم است.
مرغوب ترین رنگ توپاز صورتی است؛ اما در بین جواهر فروشان و مصرف کنندگان توپاز، رنگهای زرد و قهوه‌ای معروف تر و متداول تر است. زرد طلایی پر رنگ (که گاهی به آن توپاز شرابی می گویند)و صورتی از توپاز های پر قیمت هستند.رنگ های آبی و سبز آن هم وجود دارد.
توپاز صورتی طبیعی کمیاب بوده واکثراً آنچه در بازار است. نوع زرد آن است که با حرارت تغییر رنگ یافته است. بیشتر توپاز های بیرنگ با حرارت و اشعه به رنگ آبی تبدیل شده اندکه بدون چشم مسلح با آکوامارین اشتباه می شوند.
سنگهای رنگی را معمولاً تراش پله ای و انواع بیرنگ و یا رنگهای روشن را تراش برلیان می دهند. انواعی که ناخالصی های پراکنده و نامنظم دارند را تراش دامله می دهند.
اسید سولفوریک دشمن شماره یک توپاز است و آن را تخریب می کند. بنابراین توصیه می شود برای حفظ این سنگ و اصولاً تمام سنگهای قیمتی و نیز جواهرات از نگه داشتن آنها در کنار مواد شیمیایی به خصوص اسیدها پرهیز شود.
معادن مهمی که امروزه سنگ توپاز از آنها استخراج می شود، در کشورهای سریلانکا، برزیل، مکزیک، آمریکا، برمه، استرالیا، ژاپن، روسیه و ایرلند شمالی قرار دارند. توپازهایی که از معادن ایرلند استخراج می شود اکثراً به رنگ آبی روشن است . از معادن توپاز بلورهایی به وزن چندین کیلوگرم استخراج می شود. برای مثال، در سال ۱۹۶۵ کریستالی از توپاز آبی به وزن ۱۰۰ کیلوگرم در اوکراین کشف شد که در نوع خود بی نظیر است.
در موزه‌های مختلف از جمله موزه‌ای در واشنگتن، نگین‌های تراشیده شده‌ای از توپاز وجود دارد که در رنگ‌ها و وزن‌های مختلف چشم بیننده را خیره می کنند و او را به تحسین وا می‌دارند. گفتنی است یکی از جالب ترین و دیدنی ترین نقاط دنیا که انواع سنگهای رنگی نیمه قیمتی را می‌توان در آن تماشا کرد ایستگاه‌های مترو در شهر مسکو است. در این مراکز، دیوار ایستگاه‌ها به وسیله تابلوهایی بسیار زیبا از سنگهای استخراج شده از معادن روسیه تزیین شده‌اند.
![moscow-metro-stations[2]](http://atragem.ir/wp-content/uploads/2015/06/moscow-metro-stations2.jpg)
در طبیعت کانی‌های دیگری وجود دارند که تراش داده شده آنها در ظاهر به شکل توپاز است؛ از جمله سیترین، کریستوبریل، اکومارین، بریل طلایی و تورمالین
سنگ توپاز امروزه در صنعت جواهرات با مدل‌های گوناگون ارائه می شود و طرفداران بسیاری دارد. معمولاً برای سنین بالا به شکل انگشتری و برای جوان ترها به صورت مدال با زنجیر ساخته می شود. توپاز را کمتر به صورت ست (سری) کامل عرضه می کنند. توپاز در اروپا بیشتر به شکل سنجاق سینه، در کشورهای شرقی به صورت انگشتری، و به طور کلی در دنیا بیشتر به شکل مدال با زنجیر استفاده می شود.
این سنگ سمبل وقار و ابهت، و نشانه شادی و موفقیت است. مصری‌ها سنگ توپاز را سمبل خورشید می دانند. یونانی‌ها نیز معتقدند این سنگ به انسان نیرویی خاص می دهد و طلسم و جادو را باطل می کند. حتی در گذشته بر این باور بودند که اگر کسی این سنگ را همراه داشته باشد از نظرها دور می ماند. رومی‌ها اعتقاد داشتند که توپاز هوش و وفاداری را افزایش می دهد. به علاوه، آنان پودر این سنگ را در شربت حل می کردند و برای درمان خونریزی و آسم از آن استفاده می کرده‌اند. از پودر آن برای درمان و التیام سوختگی و زخم‌های شدید نیز بهره می برده‌اند. حتی در مواردی به عنوان پادزهر استفاده می شده است. توپاز در برزیل نشانه و سمبل دندان پزشکان است.
توپاز سنگ هوشمندی است که انرژی را به محلی که بیشتر مورد نیاز است هدایت می کند، سنگ نماد عشق و ثروت است، همچنین کمک به هضم غذا و رفع اختلالات سیستم گوارش، تقویت اعصاب، تنظیم سوخت و ساز بدن، بهبود بینایی، ارتقاء سطح سلامت در سیستم غددی بدن، در قدیم هم به عنوان سنگ تب بر استفاده می شده است، توپاز آبی حقیقت و حکمت را به ارمغان می آورد، توپاز زرد تقویت ایمان و خوش بینی و همچنین جهت بازسازی ساختارهای سلولی کاربرد دارد.
