نام آمتیست هم از واژه یونانی آمتیستوز به معنی هوشیار گرفته شده است.در طول تاریخ سنگ آمیتیست با بسیاری از اسطوره ها،افسانه ها، مذاهب و فرهنگ ها درگیر و عجین شده است.
سنگ قیمتی آمتیست که به آن آماتیس هم گفته میشود، ازگرانبهاترین نوع در گروه کوارتز به شمار می رود که در صنعت جواهر سازی کاربرد فراوان دارند. در قدیم تصور می شد که این کانی قدرت های مافوق طبیعی بسیاردارد و از آن به عنوان طلسم خوش شانسی، وفاداری و پایداری و نیز به عنوان ضد طلسم(بر علیه طلسم های دیگر) استفاده می شد.
در گذشته آمتیست بعد از یاقوت کبود،زمرد و یاقوت سرخ، چهارمین سنگ قیمتی جهان شناخته می شد اما پس از کشف منابع وسیع آمیتیست در برزیل و اوروگوئه در قرن ۱۹ به عنوان یک سنگ نیمه قیمتی شناخته شده و خرید و فروش می شود. با اینکه منابع و ذخایر عظیمی از آمتیست کشف شده، اما قیمت آن همچنان در بازار های جهانی نسبت به سایر کوارتز ها گران تر و رو به افزایش است.علت آن هم رنگ منحصر به فرد آمتیست در دنیای جواهرات است.با اینکه اسپینل و لعل هم گاه به رنگ بنفش یافت می شوند و با اینکه گاهاً یاقوت نیز به رنگ بنفش یافت می شود اما چیزی که آمتیست را از سایر جواهرات متمایز می کند این است که رنگ بنفش رنگ اولیه و اصلی آمتیست محسوب می شود.تمام طیف بنفش از بنفش خیلی کم رنگ تا بنفش عمیق در آمتیست وجود دارد.
بعضی از بلورهای آمتیست در مقابل نور خورشید قسمتی از رنگ خود را ازدست می دهند و برای بازگرداندن رنگ اولیه می توان از تابش اشعه ایکس استفاده نمود. روش حرارت دادن در حد ۴۷۰الی ۷۵۰درجه سانتی گراد رنگ بلور را به زرد روشن، قرمز، قهوه ای، سبز و یا بی رنگ تبدیل می کند.
برخی براین باورند که این سنگ باعث تشدید احساسات و عواطف میشود و رابطه را محکمتر می سازد؛ رنگ ارغوانی علاوه بر خانم ها برای اشراف نیز جذاب است و به نوعی رنگ تجمل و ثروت محسوب می شود. در نتیجه بسیاری از ثروتمندان از گوهر های بنفش از جمله آمتیست استفاده می کنند. از همین رو سنگ آمتیست در بسیاری از جواهرات سلطنتی نیز دیده می شود. در انگلستان در زمان قرون وسطی لباس پادشاهان را با سنگ آمتیست تزئین می نمودند که بخاطر رنگ بنفش بی نظیر آن، نماد خاندان سلطنتی بوده است. آمتیست یک نوع کوارتز بنفش است که ترکیب زیبایی از مخلوط شدن رنگ های بنفش و قرمز را به نمایش می گذارد و در هر گوشه ای از جهان یافت می شود.
بهترین نوع آمتیست در روسیه به دست آمده که هم اکنون در موزه سلطنتی انگلستان نگهداری می شود. امروزه برزیل اولین منبع تولید آمتیست در جهان است اما انواع بسیار خوب و با کیفیت آن نیز در زامبیا یافت می شود.
آمتیست آفریقایی با اینکه از نظر سایز کوچک هستند اما بهترین غلظت رنگ را دارا هستند.البته آمتیست سیبری که تلألو خاصی دارد از قیمت بسیار بالایی برخوردار است. آمتیست ها را می توان تقریباً در همه جای جهان پیدا کرد. در ایران هم آمتیست در مناطقی مانند همدان و سیستان یافت می شود.
هنگام خرید آمتیست توجه کنید که سنگ شما غلظت رنگ خوبی داشته باشد،آمتیست های پر رنگ تر همیشه گران قیمت تر هستند.رنگ در تمام سنگ به طور یک دست پخش شده باشد و تراش آن هم با کیفیت باشد که بتواند تلألو خوبی را به چشم شما برساند.آمتیست دارای درجه سختی ۷ در مقیاس موس است و به همین خاطر می توان انواع تراش ها را روی آن اجرا کرد.
نگهداری و شارژ
بهترین روش برای تمیز کردن آن آب ولرم و صابون است ، اسید موجب آسیب دیدن آن می شود . حرارت و نور آنرا بی رنگ می کند.